Ayıplı Mala İlişkin Taleplerde Orantısızlık Hali
Av. Sena Nisani Taşpınar, Av. Özlem Büyükkaya
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un “Tüketicinin Seçimlik Hakları” başlıklı 11. Maddesinin üçüncü fıkrasında; “Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.” Hükmü yer almaktadır. Benzer bir hükme Garanti Belgesi Yönetmeliği’nin 9. Maddesinde de rastlanmaktadır.
Görüldüğü üzere malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması halinde tüketiciye tanınan seçimlik haklar, malın bedel iadesini ya da ayıp oranında bedel indirimini talep ile sınırlandırılmış gibi görünmektedir. Yani Ne Kanun ne de Kanun dayanak alınarak hazırlanan Garanti Belgesi Yönetmeliği orantısızlık halinde ücretsiz onarım hakkını açıkça öngörmemiştir. Buna rağmen Kanunun gerekçesi incelendiğinde farklı bir yorum ile karşı karşıya kalınmaktadır. Kanunun aşağıda yer verilen madde gerekçesinde örnek olarak, satın alınan bir çamaşır makinesinin bir vidasının bozulması halinde, başka bir çamaşır makinesi talep edilmesinin orantısızlık kapsamında değerlendirilerek bu halde vidanın değiştirilmesinin uygun olan çözüm olacağı vurgulanmıştır. Önceki Kanun dönemindeki Yargıtay kararları da bu yöndedir.
Yukarıda belirtilen madde metninde orantısızlığın tayininde hangi kriterlerin uygulanacağı “Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği hususları dikkate alınır”. şeklinde belirtilmiştir. Yine, Kanunun gerekçesinde aşağıdaki şekilde bir değerlendirme ve örneklendirme yapılmıştır. Bu durumda orantısızlığın her bir somut olayda değerlendirilmesi gerekir. Kanunun gerekçesi de göz önünde bulundurulduğunda “basit bir vida gevşemesi, kablo soketi temassızlığı, boşaltma pompası temizliği, menteşe ayarı gibi basit arızalar” halinde, bunların yapılması ile birlikte ürün arızası giderilebiliyorsa ürünün tamamen değiştirilmesi orantısız bir talep olarak değerlendirilebilecektir. Elbette uyuşmazlık halinde her bir olay kendi özelinde değerlendirilecek ve bilirkişi incelemelerinin ne şekilde olacağını tahmin etmek mümkün olmayacaktır.
Bu konu hakkında detaylı bilgi için lütfen Av. Sena Nisani Taşpınar veya Av. Özlem Büyükkaya ile iletişime geçiniz.
Bu doküman sadece bilgilendirme amacıyla siz ziyaretçilerimize sunulmuş olup, web sitemiz yasal uyarı kurallarına tabidir.